Het valideren van geluidsopnames
Arnoud Traa maakt een sound library van geluiden uit China die hij wil verkopen. Hij heeft hiervoor een enorme hoeveelheid geluiden verzameld, die hij verder wil editen voor verkoop. Het probleem is alleen dat hij subjectief luistert, hij kent de context van de opnames. Voor hem is alles betekenisvol. Door kritisch te luisteren ‘objectiveert’ hij de betekenis van het geluid, en kan hij selecteren wat ook bruikbaar voor een ander is.
Ik werk al jaren aan een China sound library, een project dat 5 jaar geleden is begonnen toen een vriend van mij, met wie ik veel samenwerkte, een animator, op het terras zat en vroeg of ik met hem mee wilde naar China om geluiden op te nemen. Ik kocht een nieuwe recorder en ik ben samen met die vriend vertrokken. Een maand lang nam ik in China omgevingsgeluiden en sfeergeluiden op. Ik ging onder meer naar de hutongs, oude buurten met smalle straten en bomen. Er waren daar winkels, tempels, het was een levendige omgeving. Ik had van te voren een lijst gemaakt met dingen die ik interessant vond, en daarbij was één ding in elk geval belangrijk: menigtes. Telkens als ik ergens op een drukke plek kwam, wachtte ik het juiste moment af om op ‘rec.’ te drukken. Ik probeerde dan heel specifiek te luisteren: klopt dit? Ik kon mijn opnames niet altijd meteen terugluisteren, want in de Forbidden city willen ze je echt niet met van die ‘enge’ kabels naar binnen zien gaan.
Een verzameling van 14 uur aan materiaal…
Tijdens de opnameperiode maakte ik meteen al beschrijvingen, notities van locaties en selecteerde ik welke opnames technisch en inhoudelijk bruikbaar leken te zijn. Bij thuiskomst bleek dat ik wel 14 uur aan materiaal had verzameld, zo’n 40GB, en dat was een kluif om te editen. Er zaten diamanten tussen, maar ik moest gaan slijpen. Alleen had ik geen idee hoe ik dat moest aanpakken, waar ik moest beginnen. Het project lag vervolgens een paar jaar stil. In de tussentijd deed ik veel nieuwe ervaringen op, als sound designer, en ook met maken van een sound library met fietsgeluiden. Deze ervaringen brachten me aan het begin van dit jaar op het punt dat ik met het China-project door kon gaan. Ik wilde de opgenomen geluiden verder gaan beschrijven, editen en selecteren en ze dan alsnog in een sound library gaan verkopen. Ik gaf mezelf een maand de tijd. Gelukkig had ik nog wel mijn notities, maar ik miste tegelijk praktische informatie. Bijvoorbeeld: wat zegt deze omroeper? Daar ben ik mee aan de slag gegaan. Ik heb iemand die de Chinese taal beheerst gevraagd me te helpen. Ik stelde regels op: privégesprekken, zo had ik een opname van een gesprek tussen twee oude mensen, zijn ethisch niet verantwoord. Die gaan er dus uit. Maar ik kwam er ook achter dat sommige opnames in dialect waren, en dat was dan weer een verrijking.
Het editen van herinneringen
Om van de verzameling van geluiden naar een meer ‘objectief’ beschreven sound library te komen die verkoopbaar zou zijn, was de editfase heel belangrijk. Ik begon de edit door de mappen met geluiden door te scrollen en te beluisteren. Je zit dan te luisteren naar je eigen herinneringen. Je weet waar je geluid hebt opgenomen, je weet de context. De opname is op zich objectief, maar mijn blik is heel subjectief. Door heel kritisch te luisteren naar elk geluid en te bevragen wat een ander er mee zou kunnen doen, en wat de betekenis van dit geluid was, kon ik toch selecteren. De ervaringen die ik inmiddels had opgedaan met het zelf opnemen, het maken van de fietsgeluiden sound library, het editen voor films en het daarbij ook vaak verwerken van feedback op mijn werk, hielpen me daarbij. Een andere, belangrijke manier van werken was dat ik probeerde om mijn herinneringen uit te schakelen en heel precies na te gaan van: Wat hoor ik? Wat zijn de elementen? Wat is de bron en wat is de betekenis daarvan? Komt dit overeen? Dat soort dingen, dat was heel belangrijk. Uiteindelijk moet het glashelder zijn.
Op dit moment ben ik aan het nadenken over de parameters, metadata taalgebruik en hoe geluiden gegroepeerd kunnen worden. Daarin zit ik nu een beetje vast. Ik heb veel data en tekst, waar een structuur in aangebracht moet worden die enigszins consistent moet zijn maar tegelijkertijd niet te dwingend, anders past niet alles er in. Dus ben op zoek naar een tussenvorm waarin je qua beschrijving inhoudelijk alles kwijt kan. Hoe beschrijf je bijvoorbeeld de akoestiek van een opname? Dat is waar ik nu mee bezig ben.
