Het verhaal onder een soundscape

Ik begin eigenlijk met het moeilijkste. Waarvan ik denk, oeh, hoe ga ik dat doen?

“Ik doe regelmatig museumdingen. De laatste museumklus was in Flevoland. Bij Lelystad daar heb je museum Batavialand. Dat museum focust op het ontstaan van Flevoland. Er is een groepje mensen dat een variant op het kleed van Bayeux wilde namaken: een wandtapijt dat negen-en-een-halve eeuw geleden geborduurd is in Frankrijk. Daar staat de geschiedenis van de inval van de Normandiërs in Engeland op. Iemand in Flevoland had bedacht: “Wij gaan ook zo’n kleed van Bayeux borduren” in samenwerking met ouderen uit de omgeving. Ze hebben twaalf en een half jaar gewerkt aan een kleed van tachtig meter met de héle geschiedenis van Flevoland, het IJsselmeer en de Zuiderzee erop.  Ze vroegen mij of ik sounddesign wilde maken voor dat kleed, want dat gingen ze in de rondte langs de wanden van de ruimte hangen in hele mooie kasten. Daar wilden ze een surround soundtrack voor waarin vijf verschillende periodes van dat kleed uitgelicht werden.

In dit geval ging ik op zoek naar geluiden uit vijf verschillende periodes van het ontstaan van Flevoland die ik in één vloeiende beweging van de ene periode in de andere over moest laten gaan, terwijl er soms een groot tijdsverschil tussen zit. De luisteraar moet van het ene in het andere tijdsbeeld terecht komen. Ik had panorama foto’s gekregen per meter van het hele kleed waaruit ik het verhaal kon afleiden. Ik begon na te denken over waar het verhaal begint, waar het naar toe gaat en welke geluiden daarbij horen. Wat geeft een mooie introductie en waarmee kan ik mooi afsluiten zonder dat je denkt “er valt iets weg”. Ik begin eigenlijk met het moeilijkste. Waarvan ik denk, oeh, hoe ga ik dat doen? In dit geval was dat het stuk over Cornelis Lely. De opdrachtgever wilde hem in zijn atelier laten horen terwijl hij aan het tekenen is. Een soort timelapse in geluid van het ontstaan van Flevoland. De moeilijkheid zat hem in het contrast tussen Cornelis Lely in zijn huis die een kleine handeling zoals schetsen aan de tekentafel uitvoert tegenover de volgende periode waarin graafmachines al bezig waren met het uitvoeren van dat ontwerp. Ik begon me voor te stellen dat ik in dat atelier stond. En volgens mij had ik bedacht dat het stormachtig weer moest zijn. Dus ik bevind me in zijn kamer, hij loopt rond, schuift zijn stoel van tafel, gaat zitten. Je hoort even zijn kleren bewegen en wat geschuif van de stoelpoten. Hij pakt zijn papier op, maakt er een prop van en gooit hem zuchtend in de prullenbak en begint opnieuw. Echt een hoorspel. Hij legt dan zijn pen neer, je hoort een hele zware donderslag en de regen begint te vallen. Op dat moment beweegt de auditieve camera naar buiten en dan gaan we de natuur in waar Flevoland ontstaan is. Dat is dan de beweging, zoals een filmscène. Cornelis Lely heeft bedacht dat er een afsluitdijk moest komen, want er waren in die tijd teveel overstromingen aan het randgebied van de Zuiderzee. Storm was eigenlijk de reden dat die dijk er kwam. Dus dat is dan de relatie die ik leg. En dat valt natuurlijk niemand op. Maar zo kom ik er op. Dat heeft niemand mij verteld en het staat ook niet op het kleed geborduurd.

Dus ik liet het volgende horen: een met potlood schetsende Cornelis Lely in huis met de beweging naar buiten. Het was al af qua timing, ongeveer vijftig seconde. Er zaten een paar bewegingen in en eenmaal buiten het huis natuurlijk ook andere geluiden van werkzaamheden van graafmachines en van zand en mannen die praten.

De storm is in dit geval een overgang van de ene periode met zijn specifieke geluiden naar de volgende periode. Ik kijk naar waar er beweging zit waar ik op aan kan sluiten in geluid.. Ik maak er voor mezelf een logisch verhaal van. Gevoel daarvoor hebben is opgebouwd uit het jarenlang bedenken van dit soort narratieven.”

Ga naar meer materiaal en nog meer materiaal over dit project.