Geen acht slaan op de vertwijfeling.
In het boek Dans! Denk! schrijft Désanne van Brederode over het leven en werk van Krisztina de Châtel. In dialoog met de choreografe schrijft ze over persoonlijke ervaringen in De Châtels jeugd en haar verdere ontwikkeling die haar werkwijzen hebben bepaald.
“Het is een herhaalde worsteling. En iedere keer opnieuw die vaststelling, dat het zonder die worsteling niet kan. Precies in die dofheid, die gapende leegte in die sensatie van alles en iedereen te zijn afgesneden ligt de creatieve power, de potentie die ik zo’n periode geneigd ben overal elders te zoeken, behalve dáár. Altijd is er die vraag die me ergens halverwege een project weer overvalt en die toch elke keer weer volkomen vreemd en nieuw lijkt: ‘Dit is onmogelijk. Waar ben ik aan begonnen?’ Het antwoord vind ik dan niet. Niet op dat ogenblik. Er is maar een manier om de vraag te beantwoorden: doorgaan. Een groot misverstand over om het even welk scheppingsproces is dat het steeds van chaos naar orde zou gaan. Een mooi, ook begrijpelijk beeld, maar het tegendeel is evengoed waar: er is een natuurlijke ordening waar te nemen in de fysieke werkelijkheid. En ik wil het doorgronden, en daarbij is ook een door en door subjectieve, zelfs irrationele vraag behulpzaam: “Vind ik Bartok groter of Sjostakovitsj?”
Het komt erop aan om geen acht te slaan op de vertwijfeling; maar stoïcijns, gedisciplineerd aan de slag te blijven. ( … ) Het aanvaarden van die onrust, die onmacht, de onverklaarbare chaos die op je afkomt en die je raakt en vormt en omvormt… dat geeft gek genoeg ook rust. En er is een denken dat geen nadenken kan heten: het komt er helemaal niet ná. Net zomin als er eerst emoties zouden zijn, en alleen nog maar te hoeven worden vertaald in dans. Dansen kan evenzeer een vorm van reflectie zijn als filosoferen dat is, en omgekeerd veronderstelt filosoferen beweging – meer dan alleen gezonde lichaamsbeweging. Het gaat net zo goed om een eerlijk doorleefd inzicht in gemoedsbewegingen, drijfveren, motieven.
Ik ben pas tevreden als alles klopt. Elk detail.”
Bewerking gemaakt door Arja Veerman op basis van het boek: Désanne van Brederode (2017). Dans! Denk! Leven en werk van choreografe Krisztina de Châtel. Uitgeverij Querido.
