De rolverdeling tussen onderzochte en onderzoeker in maakonderzoek
De manieren waarop binnen antropologisch onderzoek de rollen van onderzoekers en onderzochten zijn verdeeld zijn van belang voor maakonderzoek. In de loop der tijd is in de antropologie de rolverdeling tussen onderzoeker en onderzochte langzaam veranderd. Dit is leerzaam voor maakonderzoek.
Het is in sommige gevallen niet te vermijden om makers als onderzoeksonderwerpen te beschouwen, maar zonder problemen is dit niet. In de oude antropologie was er sprake van het bestudeerde volk als subject van onderzoek. Tijdens het veldonderzoek deed de antropoloog aan participerende observatie maar hij liet de ‘subjecten’ niet toe te participeren in de analyse en het vormen van resultaten. Als de antropoloog zijn resultaten al terugkoppelde naar de ‘subjecten’ dan deed hij dat in de zendmodus: hier is het, kijk maar. Het onderzoek werd gevalideerd door het debat met de academische gemeenschap. Deze rolverdeling kwam zo’n 45 jaar geleden onder kritiek te staan en men begon te onderzoeken hoe de ‘subjecten’ betrokken konden worden bij de analyse, door dialoog en interactie. De validatie kwam daarbij voor een deel terecht bij de onderzochten maar bleef in zijn doelstelling en op vakgebiedsniveau het domein van de onderzoeker en de academische gemeenschap. Men kwam er ook achter dat het niet houdbaar was om de onderzochten te zien als eenstemmig, in de zin van: ze reproduceren eendrachtig cultuur X, en men begon zich meer te interesseren voor de eigen aspiraties van de onderzochten. Men ging daarom onderzoeken hoe het onderzoek in lijn kon worden gebracht met de bedoelingen of belangen van de onderzochten. De nog steeds benodigde validatie door de academische gemeenschap begon hierbij te knellen. Een volgend stadium is dat het onderzoek geheel ten dienste van de oude ‘subjecten’, nu co-actoren in het onderzoek, komt te staan en de academische validatie een steeds disjuncter, disruptiever onderdeel van het onderzoek wordt of dat men daar een nieuwe vorm voor vindt die meer uitgaat van pragmatische validiteit.
Verder lezen: werken aan andere rolverdelingen in onderzoek met makers, voor makers.
Verder lezen: de validatie van onderzoek rond maken en activerend en generatief onderzoek.