Ritueel bij binnenkomst in het atelier
Afhankelijk van haar stemming, moet Jolanda bij binnenkomst van het atelier een opruim- en klaarmaakritueel uitvoeren om te kunnen beginnen met werken. Op deze wijze dwingt ze ruimte af waarin nieuw werk kan ontstaan.
“Als ik in mijn atelier aankom, is het een kwestie van eerst schoon schip maken. Dus echt om in die ruimte, die vaak heel vol is, met stapels boeken en tekeningen en van alles, en soort helderheid te krijgen, zodat er ruimte is om nieuw werk te laten ontstaan. Die spullen zijn dan een soort ballast eigenlijk, voor mij. Het voelt alsof ik ruimte moet afdwingen voor die nieuwe tekening, en die nieuwe wereld die daarin gaat ontstaan. Dat andere werk dat daar ook aanwezig is, dat praat heel erg mee. Soms vind ik het fijn om dat werk erbij te hebben, maar soms merk ik dat ik al die verzamelingen uit mijn blikveld wil hebben. Dan voelt opruimen echt als een ritueel. De ene keer is het meer nodig dan de ander en dat heeft ontzettend te maken met hoe leeg het in mijn hoofd is. Als het vol in mijn hoofd is, heb ik last van al die spullen. Het is ook een soort graadmeter, waar ben ik eigenlijk zelf?
Als ik mijn atelier binnenkom en er is veel ballast aanwezig, dan gaat het als volgt: Ik kom binnen, doe mijn jas uit, ik leg de boeken neer en ik stop de meegebrachte planten in het water. Misschien moet ik een oude vaas nog even schoonmaken. Er moet ruimte gemaakt worden. Ik heb een keukentje voor mijn atelier, en heet water iets verderop. Ik doe mijn schoenen uit. Ik heb speciale sokken daar. Ik trek dus mijn eigen sokken uit, zodat ik nog droge sokken heb. Ik trek die ateliersokken aan. Ik ben met de actie bezig, maar het is eigenlijk een manier van concentreren. Dat gaat eigenlijk het beste in beweging en in het doen. Dat beschouw ik wel als een ritueel, dat me houvast geeft. Ik vóél het gewoon! Ik moet echt even de goede sokken aandoen. Ik leg de planten die ik uit mijn tuin heb meegenomen, om of soms op het witte eiland van papier dat ik op de grond heb gelegd. Ik stal uit wat ik heb meegenomen uit mijn tuin. Ik gooi ze lukraak neer. Hop! Daarna geef ik alles water wat water nodig heeft. De planten krijgen water, de verf krijgt water. Er is water voor de kwasten. Als verf gebruik ik aquarel. Ik heb een bepaald palet, ik heb de kleuren staan, dat is niet afhankelijk van een bepaald project. Als de kleuren zijn vertroebeld, hoort dat ook bij dat schoonmaakritueel. Het is tijd om die bakjes schoon te maken en met nieuwe verf te beginnen. Ook dat hoort daarbij.”
