Het spanningsveld tussen vrijheid en verantwoordelijkheid.
Binnen de kunsten lijkt alles te mogen en alles te kunnen. Het is niet omdat alles kan, dat je dat ook maar moet doen. De vrijheid moet gekoppeld worden aan een verantwoordelijkheid. De belangrijke vraag hierbij is dan niet alleen “wat is mogelijk?” maar ook “wat is betekenisvol?”
Binnen de kunsten wordt vaak de slogan ‘anything goes’ aangehaald om de ruimte en mogelijkheden die een kunstenaar heeft te benadrukken. Maar dit betekent niet dat alles maar moet kunnen en oké is. Dit benadrukt Hanula, een artistiek onderzoeker en maker, in zijn artikel ‘Artistic Research Inside-In.’
“In its most naked form, this attitude is sported like this: because I am an artist, and because I need to experiment, and because all materials and possibilities are accessible and open for me, I can do anything with everything and that anything I do, because I am an artist, is, in itself, interesting and significant. Amen.” (p. 7).
Het gaat er binnen de kunsten niet om alles lukraak uit te proberen en te doen. Bij het kiezen uit talloze mogelijkheden is het belangrijk om na te gaan wat betekenisvol is. Wat betekenisvol is, heeft te maken met een bewustzijn van de geschiedenis en de huidige omstandigheden van een specifieke praktijk, zo legt Hanula verder uit. Het gaat om de verantwoordelijkheid en de hieraan gekoppelde vraag naar de betekenisvolheid, die daarbij even belangrijk zijn.
De uitspraak ‘anything goes’, die oorspronkelijk werd gedaan door Feyerabend in zijn boek ‘Against method’, was trouwens ook helemaal niet bedoeld als een vrijbrief dat alles maar zou moeten en kunnen. In tegendeel! Wat Feyerabend wel probeerde te zeggen is dat het vanuit zijn optiek onzinnig is om op zoek te gaan naar universele principes om wetenschappelijke rationaliteit te onderscheiden. Er is immers geen enkele algemene regel – elke regel is wel eens geschonden bij algemeen erkende omwentelingen binnen de wetenschap. Als je dan toch een ‘algemeen principe’ wil, dan is er maar een, zegt Feyerabend, en dat is dat ‘anything goes’. Hij bepleite daarom dat onderzoekers zelf hun aanpak en principes bepalen in relatie tot hun werkwijze en specifieke context. Zij maken kort gezegd hun eigen regelset.
Bron: Hanula M. (2012. Artistic Research Inside-In. In M. Hanula, J. Suoranta & T. Vaden, T. (Eds.), Artistic Research Methodology. Narrative, power and the public (pp. 3 – 14). Peter Lang Inc., International Academic Publishers. DOI: https://doi.org/10.3726/978-1-4539-1308-6
Bron: Feyerabend, P. (1993/ 2008). Tegen de methode. Lemniscaat.
